Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για τον έλεγχο της χημικής ποιότητας των αρδευτικών υδάτων (επιφανειακών και υπόγειων) που εξετάστηκαν στα πλαίσια του παρόντος έργου, αφορά σε τακτικές και πρότυπα που ακολουθεί το Εργαστήριο Γεωργικών Φαρμάκων του Α.Π.Θ., σύμφωνα με δημοσιευμένες μεθόδους του Εργαστηρίου, καθώς και τη διεθνή βιβλιογραφία.

Ποταμός Βενέτικος, στη γέφυρα της Ε.Ο. Καλαμπάκας – Γρεβενών, βόρεια του Ελευθεροχωρίου

Λίμνη Βεγορίτιδα, στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα

Στη συνέχεια περιγράφονται οι αναλύσεις που εφαρμόστηκαν στα δείγματα με σκοπό την ανίχνευση ανιόντων, κατιόντων (διαλυτών και ολικών), αμμωνιακών και ολικού φωσφόρου, καθώς και παραμέτρων όπως η αλκαλικότητα, η σκληρότητα, οι δείκτες ρύπανσης όπως το BOD5, το COD και η χλωροφύλλη.

Επιπλέον, περιγράφονται οι μέθοδοι ανάλυσης υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων, με τις οποίες ανιχνεύτηκαν υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων στα υδατικά δείγματα καθώς και η μέθοδος αξιολόγησης της Οικολογικής Ποιότητας των δειγμάτων με τη χρήση του βακτηρίου Vibrio fischeri.

Οι μέθοδοι ανάλυσης υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων, καφεΐνης και λοιπών οργανικών ουσιών σε υδατικά δείγματα βασίζονται σε συστήματα LC-MS/MS και GC-MS/MS, ήτοι, συστήματα υγρής και αέριας χρωματογραφίας συνδεδεμένα με αντίστοιχα συστήματα φασματογράφων μάζας/μάζας.

Μέθοδος βασισμένη σε LC-MS/MS

Μέθοδος βασισμένη σε GC-MS/MS

Οι δύο μέθοδοι που αναφέρθηκαν παραπάνω ήτοι μία βασισμένη σε LC-MS/MS και η άλλη σε GC-MS/MS προέκυψαν από προσαρμογή για τις ανάγκες του έργου δημοσιευμένων μεθόδων του Α.Π.Θ./Εργαστήριο Γεωργικών Φαρμάκων, όπως περιγράφονται στις εργασίες Papadopoulou-Mourkidou (1999, 2005), Papadopoulou-Mourkidou and Patsias (1995b, 1996), Papadopoulou-Mourkidou et al. (2001a, 2005), Patsias and Papadopoulou-Mourkidou (1995, 1996, 1998, 1999, 2000) και Μyresiotis et al. (2010).

Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων έγινε με βάση Στατιστικά δεδομένα και Νομοθετικά όρια (Ελληνικά και Διεθνή), ποιοτική καταλληλότητα προς άρδευση, μηχανισμών διασποράς στο περιβάλλον, Οικοτοξικολογικά κριτήρια, καθώς και παρουσία καφεΐνης και διφαινυλαμίνης, αντίστοιχα. Όλη η διαχείριση των δεδομένων έγινε σε Βάση Δεδομένων ACCESS και τα αποτελέσματα υπέστησαν επεξεργασία και παρουσιάστηκαν με χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών.

Κατά την αξιολόγηση ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε:

• Εξαγωγή μέσων όρων και αντιστοίχων τυπικών αποκλίσεων για ολόκληρη τη χρονική περίοδο εκτέλεσης του έργου (2010-2012).

• Εφαρμογή των Προτύπων Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΠΠΠ) για τα επιφανειακά νερά, όπως περιγράφονται στο με το Αριθμ. Η.Π. 51354/2641/Ε103 (ΦΕΚ 1909/2-12-2010) και την Οδηγία 2008/105/ΕΚ της 16/12/2008.

• Εφαρμογή της σχετικής Νομοθεσίας για την προστασία των υπόγειων νερών με βάση την Οδηγία 98/83 ΕΚ του Συμβουλίου της 3/11/1998 για τα πόσιμα νερά, την Οδηγία 2006/118/EC του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της 12/12/2006 για την προστασία των υπόγειων νερών από ρύπανση και υποβάθμιση της ποιότητας, την Υπουργική απόφαση Αριθμός 39626/2208/Ε130 (ΦΕΚ 2075/25-9-2009) για τον καθορισμό μέτρων για την προστασία των υπόγειων νερών από τη ρύπανση και την υποβάθμιση, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2006/118/ΕΚ, που αναφέρθηκε παραπάνω, και της Υπουργικής απόφασης Αριθμός 1811 (ΦΕΚ 3322/30-12-2011) για τον ορισμό ανώτερων αποδεκτών τιμών για τη συγκέντρωση συγκεκριμένων ρύπων, ομάδων ρύπων ή δεικτών ρύπανσης σε υπόγεια νερά.

 Λίμνη Χειμαδίτιδα

Ρυθμιστικό φράγμα Λιμνοχωρίου στη λίμνη Ζάζαρη

Λίμνη Πρεσπών

• Κατάταξη επιφανειακών και υπόγειων νερών ως προς την καταλληλότητά τους προς άρδευση με βάση τη χημική ποιότητα και ειδικότερα τη SAR και την αγωγιμότητα, όπως εφαρμόζεται στο Αμερικανικό σύστημα κατάταξης αρδευτικών νερών (Καρακατσούλης, 1986).

• Στατιστική επεξεργασία αναλυτικών δεδομένων (Box Plots) των υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων. Η επεξεργασία αυτή χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση των επιπέδων της αναπόφευκτης ρύπανσης που προκαλείται από τη χρήση γεωργικών φαρμάκων στην προστασία της γεωργικής παραγωγής, ήτοι της ρύπανσης που προκαλείται κάτω από τις τοπικές κλιματοεδαφικές συνθήκες και γεωργικές πρακτικές των διαφόρων περιοχών του έργου και τον εντοπισμό των σημειακών πηγών ρύπανσης.

Η αναλυτική περιγραφή της μεθοδολογίας και των κριτηρίων κατάταξης των επιφανειακών υδάτων, καθώς και της ταξινόμησης των υπόγειων που εφαρμόσθηκαν, παρουσιάζεται στο Παράρτημα Ι.